[ Pobierz całość w formacie PDF ]
tę stronę, aby przyjaciel był obecny, czy też nie. I zdarza się, że pierwsza
ewentualność zachodzi w odniesieniu do mniej wartościowych ludzi i z tego
Argos i tam przyspieszyła poród Eurysteusza. W godzinę potem urodził się Herakles, o którym myślał
Zeus. I w ten sposób Herakles został sługą słabego Eurysteusza.
92
Dioskurowie Kastor i Polluks, byli wzorem miłości braterskiej. %7łeglarze uważali, że w czasie
burzy ukazują się na masztach w postaci ogników (ognie św. Elma). Lakończyk wyśmiewa się z tej
wiary w opiekę Dioskurów w czasie burzy.
93
Luka w tekście.
94
Tekst w tym miejscu bardzo zepsuty i niejasny. Przyjąłem poprawki, jakie wprowadził
Rackham i jego interpretację.
95
Por. 1245 b 26-1 246 a2.
samego powodu. Oni najbardziej bowiem dążą do tego, aby ich przyjaciele nie byli
szczęśliwi i nie znajdowali się daleko od nich, jeżeli oni sami mają być
nieszczęśliwi. Dlatego niekiedy odbierając sobie życie zabijają i ukochanych,
ponieważ bardziej odczuwają własne nieszczęście96, tak jak człowiek, który na
wspomnienie, że kiedyś był szczęśliwy, bardziej [czuje się nieszczęśliwy], aniżeli
gdyby był przekonany, że zawsze zle mu się wiodło.
Ksi ę ga ósma
1 Czy cnota jest wiedzą? rozważania epistemologiczne
Mógłby ktoś zapytać, czy każdej rzeczy można używać zgodnie z jej
naturalnym przeznaczeniem, i w inny sposób, a w tym ostatnim przypadku
używać albo jej samej, jako takiej, albo przypadkowo, jak dla przykładu
oczy do widzenia, albo w sposób niewłaściwy do złego widzenia, z ukosa,
tak iż jeden przedmiot widziany jest podwójnie. Tymi dwoma sposobami
korzystamy z oka jako oka, a inny sposób jest przypadkowy, np. jeśliby
można było je sprzedać albo zjeść1. Podobnie zresztą jest i z wiedzą,
ponieważ [można z niej korzystać] w sposób właściwy i błędnie, np. ilekroć
ktoś dobrowolnie nie pisze poprawnie2, to w danej chwili używa właśnie
96
Domyślne: jeśliby umiłowani pozostali przy życiu. Treść zdania nie jest jasna.
1
Rozumienie tego rozdziału jest w wielu punktach kontrowersyjne, spowodowane głównie tym,
że tekst grecki budzi szereg wątpliwości. Najobszerniejszą próbę jego zrozumienia i zrekonstruowania
podjął P. Moraux, Der Aristotelismus bei Griechen, Berlin 1984. Przykładem tych trudności są właśnie
ostatnie wyrazy tego zdania, które mają taką postać w oryginale (1246 a 32:
. Dirlmeier (Et. eud., s. 472) wprowadza koniekturę . Wtedy całość tłumaczymy:
jeśliby można było je sprzedać albo komuś przekazać. Moraux daleko odbiega od przekazanego tekstu
greckiego i proponuje: . to przekładamy: jeśliby doznały przyjemności
albo cierpienia. Moraux uzasadnia swoją koniekturę w ten sposób: jak wynika z kontekstu, Arystoteles
przyjmuje, że są dwa sposoby użytkowania rzeczy: ' i . Pierwszy sposób
może być właściwy albo niewłaściwy. W tym przypadku jest to prawidłowe widzenie i podwójne
widzenie. Pozostaje pytanie, kiedy można powiedzieć, że skorzystaliśmy ze wzroku w sposób
przypadkowy. Dla wyjaśnienia tego zagadnienia Moraux powołuje się na ks. III, rozdz. 4 Et. eud., skąd
dowiadujemy się, że używanie przypadkowe nie oznacza jakiegoś zupełnie abstrakcyjnego użycia, np.
sandału jako odważnika, tylko należy to tak rozumieć, że nie chodzimy w sandale, ale np. pożyczamy
go lub sprzedajemy. A jak możemy przypadkowo korzystać z oka, tzn. jakie jest użycie oka poza
widzeniem, które wynika z jego funkcji i nas nie zaskakuje, a jednak nie należy do jego podstawowych
czynności? Wydaje mi się, że propozycja Moraux jest logiczna, a jego koniektura ma również
uzasadnienie w paleografii.
2
Słusznie zauważył P. Moraux, op. cit., że nie ma mowy w tym przykładzie o przypadkowym
użyciu.
wiedzy, jak gdyby ona była niewiedzą, tak jakby zwichnął rękę. I niekiedy tancerki
używają nogi jako ręki, a ręki jako nogi.
Jeżeli w istocie każda cnota jest rodzajem wiedzy, można by było także
sprawiedliwości używać jako niesprawiedliwości, a więc będzie się postępować
niesprawiedliwie, a dokonywanie czynów niesprawiedliwych wynikałoby ze
sprawiedliwości, podobnie jak dokonywanie czynów nieświadomych wynikałoby
z wiedzy. Jeżeli natomiast to jest niemożliwe, jest rzeczą oczywistą, że cnoty nie
mogą być rodzajami wiedzy. I jeżeli nie jest możliwe, aby z wiedzy wynikała
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
© 2009 ...coś się w niej zmieniło, zmieniło i zmieniało nadal. - Ceske - Sjezdovky .cz. Design downloaded from free website templates