SENEKA Lucjusz Anneusz MyĹli

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

dziejstwem kromkę chleba, rzucenie miedziaka w jałmużnie albo pozwolenie na odpalenie
ognia? A chociaż te rzeczy bywają niekiedy bardziej pomocne od największych dobro-
dziejstw, to jednak ich niewielka cena odbiera im znaczenie, nawet gdy stają się one czymś
koniecznym w położeniu przymusowym. Następnie winno zachodzić to co najistotniejsze:
działanie w interesie człowieka, któremu chcę wyświadczyć dobrodziejstwo, i uznanie go za
godnego tego dobrodziejstwa, i obdarzenie chętne, i radość z obdarzania...
IV 38 " 1
Nie przynosi ujmy, zmiana planów ze zmianą sytuacji.
109
IV 40 " 4
...Jest to prawie odmowa przyjęcia dobrodziejstwa, jeżeli się natychmiast posyła coś w
zamian i darem przekreśla dar.
IV 40 " 5
Niewdzięczny jest, kto niechętnie zaciąga dług wdzięczności.
V 2 " 1 2
...Dać się pokonać w rywalizacji o szlachetne uczynki nie jest nigdy niczym hańbiącym,
bylebyś tylko nie złożył broni i byś zwyciężony, również pragnął zwyciężyć. Nie wszyscy
mają przy dobrym planie jednakie siły, jednakie środki, jednakie szczęście, które rozstrzyga
przecież o wyniku nawet najlepszych zamiarów. Już sama wola zmierzania ku dobru chwa-
lebna jest, jeśli nawet kto inny wyprzedzi ją szybszym krokiem...
V 5 " 2
Rodzice zazwyczaj przewyższają nas [dobrodziejstwami]. Jednak dokąd ich mamy, tak
długo uważamy ich za surowych i tak długo nie pojmujemy ich dobrodziejstw. A kiedy z
wiekiem nabierzemy nieco rozumu i zacznie stawać się dla nas oczywiste, że powinniśmy ich
kochać za to właśnie, za co ich nie kochaliśmy, za napomnienia, za surowość, za ciągłe czu-
wanie nad naszą młodzieńczą nierozwagą, wtedy ich tracimy. Tylko niewielu osiąga taki
wiek, by trud włożony w wychowanie dzieci przyniósł im prawdziwe owoce; inni znają tylko
ciężar posiadania dzieci.
V 7 " 4 5
Występki nie tylko wtedy są nienawistne, gdy zwracają się przeciw innym, lecz także gdy
przeciw sobie. Któż bardziej godny podziwu niż ten, kto rozkazuje samemu sobie, kto siebie
samego ma w swojej władzy?
V 9 " 2
Dobrodziejstwo jest czynem dobrowolnym, natomiast konieczna jest dbałość o własny po-
żytek. Im kto więcej wyświadcza dobrych uczynków, tym bardziej staje się dobroczynny.
Byłże kto kiedy chwalony za to, że pomagał sam sobie?
V 9 " 4
Dać można tylko drugiemu, zawdzięczać tylko drugiemu, oddać tylko drugiemu. To, co
wymaga zawsze dwóch ludzi, nie może dokonać się w jednym człowieku.
V 11 " 4
W dobrodziejstwie na uznanie i pochwałę zasługuje to, że pomagając drugiemu, na pewien
czas zapominamy o własnej korzyści i że sobie odejmujemy, by dać drugiemu. Ale tak nie
czyni, kto wyświadcza dobrodziejstwo samemu sobie.
110
V 15 " 4
...Nie oszczędzamy życia tych, za których powinniśmy przelewać krew. Za dobrodziejstwa
odpłacamy mieczem i trucizną. Targnąć się nawet na ojczyznę i tyranizować ją swoją siłą, oto
co nazywa się potęgą i dostojeństwem! Kto się nie wynosi ponad dobro rzeczypospolitej,
przekonany jest, że zajmuje nędzne i poniżające stanowisko...
V 17 " 3
Niewdzięczność jest zjawiskiem powszechnym. Niech każdy zapyta sam siebie: otóż nie
ma nikogo, kto by się nie żalił na czyjąś niewdzięczność. A przecież nie jest możliwe, żeby
żalili się wszyscy, gdyby nie trzeba się było żalić na wszystkich: a więc wszyscy są nie-
wdzięczni. Ale czy są jedynie niewdzięczni? I zachłanni są wszyscy, i zawistni są wszyscy, i
wszyscy tchórzliwi, a owi najbardziej, którzy uchodzą za śmiałych. Ponadto: wszyscy są żąd-
ni władzy i wszyscy są niegodziwi. Lecz to nie powód, abyś unosił się gniewem. Przebacz im,
bo wszyscy oni szaleńcy.
V 17 " 5 7
Któż umiera bez protestu i jęków? A przecież jest to znak niewdzięczności: nie zadowalać
się przeżytym czasem. Jeśli będziesz liczył dni swego życia, zawsze ich będzie mało. Pomyśl
że najwyższe dobro nie zależy od czasu. Długi czy krótki on jest, bądz zadowolony! Choćby
ci odroczono dzień śmierci, nic to nie znaczy dla twojego szczęścia, ponieważ zwłoka nie
czyni życia szczęśliwym, tylko dłuższym. O ileż lepiej jest przyjmować z wdzięcznością
przyjemność życia i nie liczyć cudzych lat, lecz należycie cenić swe własne i widzieć w nich
zysk.
V 22 " 1
Jest wielu takich, którzy ani nie umieją wyprzeć się tego, co otrzymali, ani się odwzajem-
nić. Nie są tak prawi, jak ludzie wdzięczni, ani tak zli, jak niewdzięcznicy to ludzie gnuśni i [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki